Wat is juist: verwondert of verwonderd?
In de Nederlandse taal zijn vervoegingen van werkwoorden soms verwarrend. Een veelvoorkomende vraag is: is het 'verwondert' of 'verwonderd'? Op het eerste gezicht lijken beide vormen correct te kunnen zijn, maar de juiste keuze hangt af van de context waarin je het gebruikt.
De betekenis van verwonderen
Het werkwoord 'verwonderen' betekent dat je je verbaast over iets of iemand. Je kunt jezelf verwonderen of iemand anders verwonderen. In actief gebruik betekent het dat je een ander verbaast. In reflexieve vorm ('zich verwonderen') gebruik je het als iemand die ergens verbaasd over is.
Voorbeeld van actief gebruik
"De gids verwondert de toeristen met fascinerende verhalen over de stad." In deze zin is 'verwondert' de juiste vorm van het werkwoord, want 'de gids' is het onderwerp en voert de actie uit.
Voorbeeld van voltooid deelwoord
"De toeristen zijn verwonderd over de schoonheid van het paleis." Hier gebruiken we 'verwonderd' als voltooid deelwoord in combinatie met een vorm van 'zijn'.
Hoe herken je of het om een persoonsvorm of voltooid deelwoord gaat?
Een handig ezelsbruggetje is om na te gaan of het werkwoord bij het onderwerp van de zin hoort en een tijd uitdrukt (zoals tegenwoordige tijd). Dan gebruik je de persoonsvorm, in dit geval 'verwondert'. Als het werkwoord een toestand beschrijft die is afgerond of passief wordt gebruikt, dan kies je voor het voltooid deelwoord, oftewel 'verwonderd'.
Foutieve zinnen voorkomen
Veel mensen schrijven ten onrechte ‘verwondert’ waar ‘verwonderd’ hoort en andersom. Een zin als "Ik ben verwondert over het uitzicht" is incorrect. Hier moet het zijn: "Ik ben verwonderd over het uitzicht." Omdat het om een toestand gaat waarin iemand zich bevindt, en het werkwoord 'zijn' voorafgaat aan het voltooid deelwoord.
Verwonderd op reis
Als reisblog krijgen wij vaak enthousiaste verhalen van reizigers die 'verwonderd' raken door bijzondere plekken. De juiste taal helpt om die ervaringen goed onder woorden te brengen. Denk aan zinnen als: "We waren verwonderd over de turquoise zee bij Zakynthos" of "Het uitzicht vanaf de berg verwondert elke reiziger opnieuw."
Samenvatting
Kies voor 'verwondert' als je een zin maakt in de tegenwoordige tijd met een onderwerp dat iets of iemand verbaast. Gebruik 'verwonderd' wanneer je verwijst naar een toestand of in combinatie met hulpwerkwoorden zoals 'zijn' of 'worden'. Met deze uitleg zit je altijd goed – ook op vakantie!
